Historia współczesnej biżuterii zaczyna się w 1960…! W tej dekadzie miejsce mają jedne z ważniejszych przemian – zarówno w życiu społecznym, jak i w technologii. Zobacz, czym charakteryzowała się biżuteria, którą kolekcjonujemy obecnie jako vintage.
Ograniczenia finansowe lat 50., wynikające z powojennej potrzeby gospodarczej regeneracji, w latach 60. zostały znacznie złagodzone. W społeczeństwach krajów znajdujących się po zachodniej stronie żelaznej kurtyny pojawiło się poczucie wolności, wpływającej na wiele aspektów życia. Dzięki wprowadzeniu mechanizacji, pojawiła się możliwość taniej i masowej produkcji. Zaczął rozwijać się konsumpcjonizm.
NOWE MATERIAŁY
Lata sześćdziesiąte były pierwszą dekadą, którą w ogromnym stopniu przeniknęła estetyka ekranu. Ogromny wpływ wywarły tu barwne taśmy technikoloru, dzięki którym film stał się hiperrealistyczny. Kolor, intensywny jak nigdy wcześniej, zdominował nie tylko modę – pojawił się także w przedmiotach codziennego użytku za sprawą upowszechniających się tworzyw sztucznych. Nowe, eksperymentalne materiały zaczęli wykorzystywać w swojej twórczości znani projektanci biżuterii, tacy jak Andrew Grima, John Donald i Kenneth Jay Lane.
GŁÓWNE INSPIRACJE
Biżuteria lat 60. odchodziła stopniowo, ale zdecydowanie od tradycyjnych form lat 50. Poprzednia dekada inspirowała się wzorami biżuterii wiktoriańskiej (więcej na temat biżuterii vintage lat ’50. przeczytasz tu). Dla odróżnienia, projektanci lat 60 chętnie sięgali po nowe inspiracje. Popularne i dostępne stały się egzotyczne podróże, dzięki którym w sztuce dekoracyjnej pojawiło się wiele nawiązań na przykład do sztuki Indii.
Dekadę lat ’60. charakteryzują kontrastowe nurty. Mini spódniczki autorstwa projektantki Mary Quant zapowiadają swobodną i kolorową estetykę pop, a styl Jean Shrimpton, modelki pozującej dla Vogue przed obiektywem David’a Bailey’a, widziany był przez ogół kobiet jako efektowny, wyrafinowany i osiągalny. W tym popularnym nurcie, triumfy święciła biżuteria sztuczna.
Z drugiej strony zaś, nowoczesne, ale stonowane kreacje Jackie Kennedy reprezentowały nurt klasyczny, którego uzupełnienie stanowiła wyrafinowana biżuteria szlachetna.
NAJWAŻNIEJSZE TRENDY
Figury geometryczne: obecny w malarstwie op-art przenika do świata mody. W biżuterii przejawia się kształtami nawiązującymi do stylu Art Deco. Geometryczne motywy są duże, odważne i wyraziste. Sześciokąty, koła, kwadraty i trójkąty powstają zarówno z barwnych tworzyw sztucznych, jak i drewna i metali szlachetnych.
Nowe materiały: do wykorzystywanych tradycyjnie złota, srebra, diamentów i pereł, dołączają materiały eksperymentalne. Są wśród nich materiały naturalne oraz tworzywa: żywica, masy polimerowe (dziś przeżywające renesans), a także akryl, czyli “pleksi”, występujące wówczas pod handlowymi nazwami takimi jak Lucite czy Perspex. Użycie niedrogich materiałów uczyniło biżuterię bardziej dostępną. Stosowana w szybko zmieniającej się modzie, biżuteria pełni funkcję stylistyczną.
Kolor: gama kolorystyczna mody lat 60. dzieli się na dwa główne nurty – monochromatyczny i niezwykle kolorowy. Monochromatyczny trend związany był z ruchem modów i zaowocował projektami biżuterii w neutralnych kolorach, takich jak czerń i biel. Większość monochromatycznej biżuterii tamtych czasów została stworzona z niedrogich materiałów, takich jak tworzywa sztuczne i glina polimerowa. Drugi trend realizuje się w krzykliwym i odważnym kolorze. Paleta barw jest tu szeroka. W biżuterii pojawiają się nietypowe kolory, takie jak turkus, fiolet i pomarańcz.
Trend hipisowski: tu chętnie stosowane są naturalne materiały, takie jak drewno, skóra, kamienie, pióra i sznurki. Biżuteria wykonywana jest ręcznie, a inspiracji poszukuje się w twórczości tradycyjnych kultur, w tym rdzennych mieszkańców Ameryki. Ruch hippisowski spopularyzował noszenie wieloniciowych sznurów korali i koralików.
Wpływ eksploracji kosmosu: w okresie lat 60. następuje ekscytujący postęp w eksploracji kosmosu. Jego kulminacją było pierwsze lądowanie na Księżycu. Naturalną konsekwencją tych wydarzeń było pojawienie się w biżuterii i modzie motywów kosmicznych – ozdoby miały metaliczne kolory, w geometrycznych wzorach błyszczały cyrkonie, a popularnymi motywami stały się płonące gwiazdy, słońce i księżyc.
W biżuterii szlachetnej: zamiast platyny lub białego złota chętnie stosuje się złoto żółte. Popularne jest także srebro. Tradycyjną kompozycję pierścienia z pojedynczym kamieniem zastąpiła kompozycja wielu elementów, z dużym centralnym kamieniem wyniesionym ponad skupisko innych. Popularne stały się diamenty o szlifie gruszkowym (“łezki”) i markizowym, a także oprawa typu ballerina. Diamenty stały się większe i bardziej imponujące ze względu na postęp w ówczesny górnictwie. Popularne są szafiry, rubiny i szmaragdy – kolorowe kamienie promowała w szczególności marka Tiffany. Często stosuje się kompozycje asymetryczne.
W biżuterii sztucznej: obowiązkowym elementem stylizacji są pierścienie dekorowany dużym kaboszonem, tzw. pierścienie koktajlowe. Taką biżuterię znamy często z kolekcji naszych babć. W tym okresie, szeroko stosowano kaboszony z agatu, malachitu, turkusu i kryształów. Popularnym motywem były tzw. “pierścienie nastroju”, których kamienie miały zmieniać barwę w zależności od nastroju użytkowniczki. Modnym motywem były także duże, bogate naszyjniki na szelkach (bib neckleces) i biżuteria w stylu egipskim. Sztuczne perły stosowano popularnie w grubych, dużych kompozycjach.
VINTAGE: JAKIE MARKI WARTO ZNAĆ?
Jeśli chodzi o szlachetną biżuterię, warto zapoznać się z projektami Davida Webba – charakterystyczne są tu motywy zwierzęce bogato inkrustowane szlachetnymi kamieniami. W podobnym duchu utrzymana jest biżuteria Bulgari. Znane marki szlachetnej biżuterii tego okresu to także Harry Winston, Sarah Coventry, nowojorskie Tiffany i paryski Cartier. Warto zwrócić uwagę także na projekty Henninga Koppel’a, Jeana Schlumbergera i Johna Donalda. Twórcy ci często eksperymentowali z asymetryczną kompozycją na przekór tradycyjnym formom złotniczym. Znanym projektantem tego okresu jest także Andrew Grima.
W dziedzinie sztucznej biżuterii (costume jewellery) warto zainteresować się wyrobami Trifari. Marka ta proponuje zestawy biżuterii emaliowanej z metali nieszlachetnych. Kolekcjonerzy cenią także biżuterię z wykorzystaniem stylizowanych kwiatów norweskiego projektanta Davida Andersona. Polska biżuteria tego okresu to wyroby między innymi wytwórni Warmet, Orno, Imago Artis i Rytosztuki. Od niedawna cieszą się znów dużą popularnością. Najsłynniejszym producentem sztucznej biżuterii tego okresu będzie zaś czeski Jablonex.
GDZIE KUPIĆ BIŻUTERIĘ VINTAGE LAT 60.?
Jeśli myślisz o kupieniu biżuterii utrzymanej w duchu kreatywnych lat 60, zajrzyj na zagraniczne serwisy zajmujące się sprzedażą antykwarycznej biżuterii. Możesz przeszukać także Amazon, Etsy, lub zajrzeć do aplikacji Vestaire.
Jeśli interesuje cię biżuteria polskich projektantów z tego okresu, przed decyzją o zakupie wyrobów na Allegro lub Olx, zaczerpnij nieco wiedzy o aktualnym rynku na tematycznych grupach prowadzonych na Facebooku. Więcej o powojennej polskiej biżuterii przeczytasz tu.
