Odpowiedź na pytanie, jak projektować biżuterię, zawiera się w znaczeniu słowa “projektowanie”. Niezależnie od tego, czy projektujemy biżuterię, meble czy odzież, zasada, jaką rządzi się design, jest taka sama. A zatem, jaka to zasada? Można opisać ją tak – projektowanie to proces, w trakcie którego stawiamy sobie wiele pytań i staramy się znajdować właściwe odpowiedzi, testując kolejne rozwiązania.
Uczysz się złotnictwa i coraz więcej pomysłów możesz zrealizować samodzielnie, to świetnie! Zauważyłaś już pewnie, że tworzenie biżuterii jest czasochłonnym przedsięwzięciem. Wszyscy mamy podobny problem – jak najszybciej chcemy przejść do konkretów i zobaczyć rezultaty! Z tego względu, kiedy tylko zamajaczy nam w wyobraźni projekt kolejnej jubilerskiej ozdoby, przechodzimy do jego natychmiastowej realizacji. Nierzadko nie jesteśmy zadowolone z efektu tych działań, ale zainwestowałyśmy w nie sporo czasu. Jeśli więc pojawiła się potrzeba poprawek – co robić? Zaczynać od początku? O niee…. Zatem – jak projektować biżuterię, by zminimalizować nakład czasu na ewentualne niepowodzenia?
PROCES PROJEKTOWANIA
Przede wszystkim, w projektowaniu nie ma niepowodzeń, są tylko kolejne etapy dochodzenia do optymalnej formy. Formą optymalną będziemy nazywać taką, która spełnia nasze założenia estetyczne i funkcjonalne, jej wykonanie jest prawidłowe technicznie, a dodatkowo – jeśli bierzemy pod uwagę sprzedaż – wartość materiałów i koszt wykonania danego wyrobu będzie akceptowalny dla grupy naszych klientów. Nie jest łatwo spełnić wszystkie te oczekiwania, dlatego musimy zobaczyć projektowanie nie jako spontaniczne olśnienie, ale jako proces, w którym pierwotne założenia będą podlegać weryfikacji, a w konsekwencji wniosków i ewentualnie na nowo postawionych pytań – założenia projektu będą się twórczo rozwijać, a sposób realizacji projektu ulegnie zmianom.
Mając to na uwadze, w procesie projektowania powinnyśmy postawić na prototypowanie, czyli wykonywanie próbnych modeli, które pozwolą nam ocenić rezultaty danego etapu projektu. Makiety dobrze jest realizować ekonomicznie, czyli jak najmniejszym nakładem środków, nie tylko finansowych, ale też energetycznych. Choć początkowo może wydawać się, że tworząc kolejne makiety tracimy czas i niepotrzebnie wydłużamy projekt – w rzeczywistości okaże się, że oszczędzamy czas, który musiałybyśmy poświęcić na powtórzenie od nowa pieczołowicie wykonanej pracy złotniczej.
Etap 1: Szkic. Z głowy na kartkę
Wróćmy do początku. Widzisz jubilerską formę oczami wyobraźni. Zanim przystąpisz do pracy przy stole złotniczym – spróbuj ją narysować. Nie martw się, jeśli nie czujesz się swobodnie w rysowaniu. Potraktuj to jako luźną wizualną notatkę – punkt wyjścia. Jeśli rysowanie nie sprawia Ci trudności, spróbuj nakreślić swój pomysł możliwie precyzyjnie. Uwzględnij grubości materiału, przemyśl i naszkicuj od strony technicznej sposoby łączenia się elementów. Możesz wykonać kilka rysunków, ujmując projekt z różnych punktów widzenia – z góry, z przodu i z boku. Rysując, częściowo zmaterializujesz już swój projekt. To, co widzisz w wyobraźni, jest bardzo plastyczne – łatwo poddaje się optymistycznej wizji, nie zawsze uwzględniając problemy, które możesz napotkać na drodze realizacji. Narysowanie projektu pomoże wskazać część z tych problemów już na etapie wstępnym. Jeśli masz chęć uczyć się rysunku i dowiedzieć się jak projektować biżuterię, przyjdź na nasz kurs rysunku perspektywicznego.
Etap 2: Makieta
Po etapie kartki i ołówka, czyli wizualizacji 2D, czas na trzeci wymiar! Kolejną fazą testowania wstępnej koncepcji jest prosta makieta, która pomoże Ci określić wielkości i proporcje poszczególnych elementów. Co ważne na tym etapie, model należy wykonać w rzeczywistej skali i w odniesieniu do proporcji ciała, czyli dłoni, ucha, czy szyi.
Makietę wykonaj z papieru. Możesz użyć cienkiego papieru xero lub kartonów grubością zbliżonych do metalowych blach. Spoiwem w tym przypadku będą klej lub taśma klejąca, a głównym narzędziem – nożyczki. Wykonując makietę, weź pod uwagę kwestie funkcjonalne. Sprawdź, czy wielkość pierścionka nie przeszkodzi w zgięciu palca, kolczyki – czy nie są zbyt długie i nie będą opadać na ramiona. Weź pod uwagę też inne czynniki związane z wielkością i ewentualnymi ograniczeniami ruchu. Makietę przymierz do siebie, lub poproś o pomoc modela lub modelkę.
Pomocnicze elementy z papieru posłużą także w trakcie pracy nad wyrobem. Z ich pomocą określisz wielkości i kształt części, które wytniesz z blachy.
Etap papierowej wizualizacji możesz pogłębić wykonując komputerowy model 3D. Pomocne będzie tu oprogramowanie, dostępne w bezpłatnych wersjach, które możesz ściągnąć z sieci. W programie do tworzenia modeli 3D możesz bardziej precyzyjnie określić grubości materiałów, które zastosujesz w projekcie. Wcześniejszy etap pracy z papierową makietą będzie pomocny w naszkicowaniu modelu cyfrowego. Na ekranie komputera nie łatwo jest ocenić skalę i proporcje modelowanego przedmiotu w odniesieniu do ciała. Jeśli na etapie makiety papierowej określisz wyjściowe proporcje kluczowych elementów, przeniesienie ich na model komputerowy przyśpieszy określenie wyjściowych założeń projektu.
Jeśli chcesz dowiedzieć się jak projektować biżuterię z wykorzystaniem bezpłatnego oprogramowania, zobacz nasz kurs podstaw programu Sketchup. Wkrótce planujemy także przygotowanie kursu wizualizacji w programie Blender.
Etap 3: Prototyp
Masz już za sobą etap tworzenia modelu. Być może wprowadziłaś do modelu różnego rodzaju poprawki – elementy mogły zmieniać swoje proporcje lub położenie z przyczyn kompozycyjnych lub funkcjonalnych. Po dłuższym lub krótszym szeregu prób wyklarowała się kompozycja, którą zdecydowałaś się przenieść na prototyp wykonany z metalu. Jeśli faktycznie masz za sobą kilka wariantów kompozycji, które zdecydowałaś się odrzucić, pomyśl, ile czasu poświęconego na prace złotnicze zdążyłaś już zaoszczędzić!
Przystępując do realizacji prototypu, powinnaś mieć wstępnie określone wymiary i grubości materiału użytego do wykonania poszczególnych elementów (np. określoną w modelu grubość i wysokość obrączki). Wcześniejsze próby powinny też naprowadzić Cię na trop założeń technicznych, czyli tego w jaki sposób i w jakiej kolejności będziesz łączyć kolejne elementy. Zrealizuj prototyp zgodnie z założeniami. Załóż dziennik projektu i zapisuj jakie czynności kolejno wykonujesz, a jeśli wprowadzasz zmiany – notuj ich powód. Dziennik realizacji pomoże Ci zapamiętać co działo się na kolejnych etapach pracy nad projektem. To może okazać się cenne przy okazji wykonywania kopii lub kolejnego modelu w serii. Wymiary poszczególnych elementów do wykonania kopii możesz zdjąć oczywiście z prototypu za pomocą suwmiarki. Dziennik pomoże w trudniejszych kwestiach, związanych z łączeniem elementów. W złotnictwie, kolejność działań w produkcji wyrobów jest często bardzo ważna. Zdarza się, że pewne czynności wykończeniowe (np. szlifowanie) musimy wykonać na konkretnym momencie, gdyż z przyczyn konstrukcyjnych do niektórych elementów nie dotrzemy sprzętem na etapie wykończenia. Takie kwestie często umykają pamięci, kiedy posuwamy się dalej w procesie realizacji, przez co podobne błędy lubią się uporczywie powtarzać przy wykonywaniu kopii. Dziennik realizacji pomoże ich uniknąć. Jeśli czujesz, że brakuje Ci pewności w w niektórych obszarach pracy złotniczej, przyjdź na nasze jednodniowe warsztaty doskonalenia umiejętności.
Jak projektować biżuterię funkcjonalną?
Ważnym etapem oceny prototypu wyrobu biżuteryjnego będzie ocena jego funkcjonalności. Powinnyśmy zweryfikować przede wszystkim jego wagę i bezpieczeństwo używania. W przypadku nadmiernej wagi projektowanego wyrobu należy przemyśleć „odchudzenie” konstrukcji przez użycie cieńszych blach, miejscowe wprowadzenie ażurów lub użycie rurek zamiast prętów. Możliwością jest także zmniejszenie skali wyrobu, co znacząco wpłynie na ograniczenie jego masy. Warto odwołać się do opinii przyszłych użytkowników – poprośmy o przetestowanie naszego projektu. Zgrabny i ładnie zakomponowany kolczyk nie znajdzie chętnej użytkowniczki, jeśli będzie zbyt ciężki, by móc nosić go przez kilka godzin. Ostre krawędzie lub wystające elementy pierścionka, którymi będzie zahaczał ubranie, również mogą okazać się problemem. Istoty jest także sposób działania zapięć i zawiasów. To wszystko oczywistości, łatwo jednak uznać, że są to kwestie mniej istotne niż wygląd wyrobu.
Kolejne podejście
Analizując opinie, jakie w testach otrzymał prototyp naszego projektu, wyciągnijmy wnioski. Czy projekt spełnia estetyczne i funkcjonalne założenia? Jeśli nie, postarajmy się wprowadzić konieczne poprawki. Skoncentrujmy się na detalach: jeśli, na przykład – problematyczne okazało się zapięcie bransoletki, skupmy się na tym elemencie. Doprecyzujmy go technicznie, a następnie dołączmy do głównej formy.
Niewykluczone, że w procesie projektowania konieczne będzie wykonanie prototypu 2.0, 3.0 i kolejnych, zanim spełnimy wszystkie warunki niezbędne do uzyskania w pełni pozytywnej oceny projektu, zarówno naszej własnej jak i przyszłych użytkowników. Nie jest to jednak zła wiadomość! To właśnie przebieg procesu sprawia, że angażujemy się w projekt. Im więcej podejmiemy decyzji na etapie tworzenia, tym większe będzie nasze zadowolenie na etapie podziwiania rezultatu projektowych działań.
